PV-opslag: hoe meet je de rentabiliteit op lange termijn?

Steeds meer huishoudens overwegen te investeren in een batterij als aanvulling op hun pv-installatie of deden dat al, omdat energieopslag het mogelijk maakt om het eigen verbruik te verhogen en zo aanzienlijk te besparen op energiekosten. Hybride omvormers die de mogelijkheid bieden om op elk moment zonder extra kosten een batterij toe te voegen, worden steeds populairder. Maar wanneer is pv-opslag rendabel en met welke overwegingen moet men rekening houden?

In de afgelopen jaren is het aantal installaties van zonnepanelen voor woningen wereldwijd enorm toegenomen, aanvankelijk aangemoedigd door de overheid met subsidies en belastingvoordelen. Geopolitieke factoren zoals de oorlog in Oekraïne die de energieprijzen opdrijven, hebben de acceptatie van zonne-energie verder versneld. Daarom hebben veel overheden de financiële steun voor pv-installaties teruggeschroefd.

Al snel ontstond een nieuwe uitdaging: het bestaande net kan de toenemende instroom van hernieuwbare energie niet altijd aan. In regio’s die met dit probleem kampen, worden omvormers op zonnige dagen uitgeschakeld wat overbelasting van het net voorkomt. Om deze druk te verlichten, bevorderen overheden nu het eigen verbruik van zonne-energie binnen huishoudens. De stimuleringsmethoden verschillen per regio. In sommige gebieden is het kopen van elektriciteit op het net duurder dan het terugleveren van zonne-energie aan het net. In andere landen leggen energieleveranciers kosten op aan pv-eigenaren om investeringen in het net te financieren. Deze maatregelen moedigen huishoudens aan om hun eigen energieconsumptie te maximaliseren, maar het organiseren van iemands leven rond de beschikbaarheid van zonne-energie is praktisch onhaalbaar. Dit is waar pv-opslagoplossingen een cruciale rol gaan spelen en de rendabiliteit van de pv-installatie drastisch doen toenemen.

Hoe bereken je de rendabiliteit van een batterij?

Het berekenen van de rentabiliteit van een thuisbatterij is een cruciale stap voor iedereen die overweegt te investeren in opslagoplossingen. Hierbij sluit de vraag aan welke batterijcapaciteit optimaal is, nu en in de toekomst?

De vergelijking tussen het minimale aantal jaarlijkse batterijcycli (waarde 1) dat de batterij moet bereiken om winstgevend te zijn en het geschatte aantal batterijcycli in het huishouden (waarde 2) biedt het antwoord op deze vraag.

Een van de belangrijkste uitdagingen bij het berekenen van waarde 1 ligt in het kwantificeren van netkosten en overheidsstimulansen, omdat deze aanzienlijk variëren afhankelijk van het land of de regio. Netkosten worden door verschillende stroomleveranciers anders in rekening gebracht, waardoor het essentieel is om deze parameter nauwkeurig te berekenen. In landen of regio’s waar nog premies of financiële stimulansen beschikbaar zijn, moeten deze ook in de berekening worden opgenomen. Om de rentabiliteit van een thuisbatterij te beoordelen, moet rekening worden gehouden met de volgende parameters:

• I
  Totale investering in opslag: Dit omvat de aankoopprijs van de batterij zelf, samen met de installatie. Indien van toepassing moet rekening worden gehouden met belastingverlagingen of andere financiële prikkels.
• Bs
  Batterijgrootte in kWh: Dit vertegenwoordigt de hoeveelheid energie die in één cyclus van de batterij is opgeslagen.
• gc
  Netkosten. In sommige regio’s kan dit worden berekend op basis van het verschil tussen de prijs van elektriciteit en het teruglevertarief. Als stroomleveranciers echter alternatieve aanrekeningsmethoden aanwenden voor het gebruik van het net door pv-eigenaren, kan dit bijvoorbeeld vaste kosten of variabele kosten op basis van piekverbruik bevatten. Deze kosten moeten dan worden gedeeld door de hoeveelheid kWh die van het net wordt gekocht.
  Belangrijk: het is essentieel om te zorgen voor consistentie in de waarde-eenheid bij het berekenen van de netkosten. Terwijl de investering in opslag- en installatiekosten wordt uitgedrukt in euro, worden de netkosten doorgaans uitgedrukt in eurocent per kWh.
• w
  Aantal jaren garantie: hoewel een batterij van hoge kwaliteit misschien langer meegaat dan de garantieperiode, is het verstandig om deze garantieduur te beschouwen als maatstaf voor een lange levensduur.

De formule hieronder maakt het mogelijk om het minimale aantal jaarlijkse batterijcycli (waarde 1) te berekenen dat de batterij moet bereiken om winstgevend te zijn (waarde n):

n=(i/gc*bs)/w

Hoe wordt het aantal geschatte jaarlijkse batterijcycli in een huishouden berekend?

Op basis van de samenstelling van het huishouden, de bestaande verbruikers en de geschatte jaaropbrengst van de pv-installatie berekent Sunny Design, de gratis software van SMA, de benodigde parameters en geeft een nauwkeurige schatting van het jaarlijkse aantal batterijcycli (waarde 2).

Een voorbeeld:

Als het aantal verwachte jaarlijkse batterijcycli (waarde 2) hoger is dan het minimum aantal jaarlijkse batterijcycli (waarde 1), wordt investeren in een batterij winstgevend. Wordt het aantal verwachte jaarlijkse batterijcycli aanzienlijk overschreden, dan is het de moeite waard om te overwegen de batterijcapaciteit te vergroten door meer modules toe te voegen. Deze aanpassing zou de winstgevendheid van de investering kunnen verbeteren door een grotere energieopslag en -verbruik mogelijk te maken, waardoor de voordelen van het thuisbatterijsysteem worden geoptimaliseerd.

Als de verwachte jaarlijkse batterijcycli van een huishouden (waarde 2) echter lager zijn dan het aantal jaarlijkse batterijcycli vereist om de batterij winstgevend te maken, dan is het installeren van een batterij in het huidige scenario mogelijk niet opportuun. In dat geval is het wellicht een voordeligere keuze om enkel stroom uit het net aan te kopen en overtollige stroom in het net te injecteren. Deze situatie kan echter snel veranderen. Het gebruik van dynamische tarieven of deelname aan virtuele energiecentrales heeft een aanzienlijke invloed op het aantal batterijcycli.

Door de evolutie van de lokale energiemarkt zorgvuldig te evalueren, samen met veranderingen in de netkosten, energieprijzen en het eigen verbruik van het huishouden op regelmatige basis, kunnen huiseigenaren een weloverwogen beslissing nemen over investeringen in batterijopslag thuis. Dit garandeert zowel economische levensvatbaarheid als duurzaam energieverbruik. Het is daarom belangrijk om de installatie van een batterij vanaf het begin te plannen door ruimte toe te wijzen voor de batterijmodules en de nodige bekabeling te plannen.

Back-upfunctie als bijkomend voordeel

Het gebruik van opslag in combinatie met een omvormer met een back-upmogelijkheid, zoals de hybride omvormers van SMA bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat kritieke toestellen, zoals de diepvriezer van het huishouden, elektriciteit blijven ontvangen tijdens een stroomstoring. Deze functionaliteit dient ook zeker te worden meegenomen in de totale systeemberekeningen.

Hoe het maximum uit opslag halen na installatie

Effectieve monitoring en beheer van energiestromen zijn essentieel om het meeste rendement uit energieopslag te halen. Dit verhoogt het eigen verbruik van zonne-energie, vermindert de afhankelijkheid van elektriciteit van het net en verlaagt de energierekening. SMA’s Sunny Home Manager 2.0 optimaliseert dit proces door naadloos te integreren met huishoudelijke toestellen, batterijopslag, elektrische voertuigen en pv-systemen. Met behulp van de weersvoorspelling en de zelflerende functie zorgt de Sunny Home Manager 2.0 dat de gekoppelde huishoudelijke toestellen van voordelige zonne-energie worden voorzien.

Inzicht in het verschil tussen batterij-efficiëntie en systeemefficiëntie

Voor huiseigenaren is de efficiënte werking van hun pv-installatie met batterijopslag cruciaal. Het is echter belangrijk om een onderscheid te maken tussen batterij-efficiëntie en systeemefficiëntie. Systeemefficiëntie omvat de algehele prestaties van de volledige zonnestroominstallatie, inclusief componenten zoals de omvormer, batterij en noodstroomeenheid. Batterij-efficiëntie daarentegen meet specifiek hoeveel opgeslagen energie er beschikbaar is na het opladen en ontladen. Terwijl typische bewakingssystemen de batterij-efficiëntie weergeven, toont SMA’s Sunny Portal powered by ennexOS waarden die de systeemefficiëntie weerspiegelen. Dit maakt het mogelijk om de prestaties van de installatie als geheel te monitoren. Factoren die van invloed zijn op de efficiëntie van het systeem zijn onder meer energieverliezen tijdens de conversie, batterijbeheer en het energieverbruikspatroon.

* Productregistratie via my.sma-service.com vereist binnen 30 dagen. De voorwaarden van de beperkte fabrieksgarantie van SMA zijn van toepassing. Meer informatie vindt u op SMA-solar.com.